ANIMADVERSIONES R. P. D. PROMOTORIS FIDEI

Super dubio an si signanda Commissio Introductionis Causae in casu et ad effectum, etc.

1. Cum in Sacrorum Rituum ordinaria Congregatione, habita die 13 Martii Anni 1761, Eminentissimi Patres decreverint: Dilata, et conficiatur Processus ad formam Decretorum in Causa cultus immemorabilis SERVI DEI GREGORII CELLI, de qua in eamdem Sacr. Rituum Congregationem introducenda agebatur, ut initio Informationis jam diximus, sapientissimo huic Decreto humillimi Postulatores obtemperare curarunt. Effecto propterea post multarum rerum, ac temporis difficultates in Dioecesi Ariminensi, in qua Servi Dei cultus, et fama sanctitatis maxime vigent, ordinaria auctoritate Proceffu, petunt, modo quo par est, obsequio, et observantia E.mos Patres, ut perspecta eorum obedientia, et Processus ejusdem validitate, Causam postremo introducendam esse decernant, prout humillime, enixeque flagitant.

2. Processus quidem validitatem suis animadversionibus eximius olim Fidei Promotor everti facile posse putavit, quarum altera ad locum Processus, altera ad corruptam cujusdam Testis depositionem spectat. Quoad primam, quod novus, inquit, iste Processus peractus fuit, non eo loci, ubi is Servus Dei majorem vitae suae partem traduxerat, et mortem obiverat, sed in Civitate Arimini, cujus in Dioecesi paucos vix annos moratus fuit … Cum autem in praeteritis meis Animadversionibus inter caetera obiicerim, famam Sanctitatis hujus Servi Dei peti maxime debuisse ex eo loco, ubi ipse diutissime vixerat, et vitam cum morte commutaverat, nescio equidem, an rescribente Sac. Congregatione, ut conficeretur Processus ad formam Decretorum, factum sit satis ejus rescripto, et menti per confectionem Processus instructi, non jam in Civitate et Dioecesi Reatis, sed in Civitate Arimini, ubi adesse vix poterat vox de primis vestigiis ejus sanctitatis.

3. Quemadmodum in praeteritis suis animadversionibus R. P. Fidei Promotor obiecit: Famam sanctitatis Servi Dei peti maxime debuisse ex eo loco, ubi ipse diutissime vixerat, et vitam cum morte commutaverat. Ita nos, si fas est eadem, quae tum diximus, summatim praescribere, eidem respondimus: Plures quidem fieri Processus oportere, si plures sint loci, in quibus Servi Dei vestigia sanctitatis reliquere, et in eis eorum cultus maxime vigeat, cum autem Arimenensi in Dioecesi nostri Dei Servi cultus tantummodo efflorescat, hic et non alibi Processus efficiendus fuit, ut cultum eumdem Apostolica Sedes velit comprobare, servatis hujus Sac. Congregationis Decretis et disciplina.

4. Compertum quidem est tum ex recepta sac. Congregationis agendi methodo, cum ex consilio et auctoritate san. mem. Benedicti XIV, lib. 2 de Canonizat. SS., cap. 24, § 14, num. 43, quod si pluribus in locis cultus alicui Servo Dei tribuatur, plures fieri debeant Processus ad cultus ejusdem approbationem ab Apostolica Sede postulandam, ut contigit in una Sabaudiae Canonizationis B. Amadei Ducis, pro cuius cultu ab Apostolica Sede approbando bini fuere confecti Processus, alter Taurini, alter Vercellis, quia in utraque Dioecesi Beati illius cultus servabatur hujus rei causa sapientiss. Pontifex expedire, inquit loc. cit.: ut plures fiant Processus super cultu immemorabili; praecipue vero quando probationes fieri possunt in Dioecesibus, in quarum singulis a tempore immemorabili cultus ita percrebuit, ut opere pretium sit, peculiarem in unaquaque condere Processum.

5. Sed nos hac in Causa non eadem lege et consilio tenemur: neque enim egregius Animadversor duplicem a nobis Processum expostulat, alterum Reate, alterum Arimini confectum, qua in Dioecesi cultus nostri Servi Dei tantummodo viget; verum quod Processus ille, qui Arimini effectus est, fieri debuisse Reate, in cujus Dioecesi, in Eremo scilicet Fontis Columbi, majorem vitae partem exegit. Sed facillime difficultas refellitur, cum eum cultum plane supponat eo in loco vigere, ubi Servus Dei diutius vixit, cum nullus ibi in praesentia existat; neque inspecta humanarum rerum varietate, eo in loco efflorescere possit, et quae olim ibi fuit fama sanctitatis, dum Servum Dei vitam duxit, translatis Ariminum illico post obitum magno Divinitatis prodigio ejus corporis exuviis, ob temporis antiquitatem evanuit. Etenim ut fama sanctitatis praevia est, et comes cultus Servorum Dei, ita nullus potest cultus consistere, ubi nulli sunt homines, qui memoriam sanctitatis cum fama retinenant.

6. Certissimum quidem est, nostrum Dei Servum, dum in Eremo Fontis Columbi morabatur, illustri sanctitatis fama vixisse, id enim Testes in novo Processu examinati clare, et perspicue profitentur. Siquidem Testis I, Sum. num. 2, pag. 11, § 4, inquit: Io ho inteso a dire, che colla stessa fama di santità è anche vissuto il Servo di Dio Gregorio, e morto ancora nel Romitorio di Fonte Colombo Diocesi di Rieti, avendo sentito dire communemente, ed essendo voce commune nella terra di Verucchio, che il detto Beato Gregorio nel Romitorio di Fonte Colombo menasse una vita tuttareligiosa e penitente, essendo il detto luogo un ritiro di persone, che attendono alla vita spirituale, e penitente, come anche il detto Beato sia morto nel detto Romitorio in buon concetto, e con fama di Santità per la sua vita religiosa e penitente. Testis II d. Sum. pag 12, § 12, deponit: Ho letto parimente nel Silvio Grandi, e l’ho inteso dire ancora da più persone, che il Beato Gregorio visse e morì colla stessa fama di santità nel Monte Carnerio. Testis III, d. Sum., pag. 14, §. 19, asserit: Con la stessa fama di santità è certamente vissuto e morto il detto Beato anche nel Romitorio di Fonte Colombo Diocesi di Rieti, e ciò parimente ho sentito communemente a dire in Verucchio e particolarmente da mio Padre e da mia Madre, che si chiamava Cecilia, come anche dalla detta Zia di mio Padre, li quali dicevano di avere inteso l'istesso da loro Antenati etc. Testis V d. Sum. pag. 15, § 25, testatur: Per quanto ho inteso dalli miei Magiori, cioè da mio Padre, e da mia Madre, e dal mio Avo paterno, e più dalla mia Nonna materna, il Beato Gregorio Celli è certamente vissuto, e morto coll’istessa fama di santità anche nel Romitorio di Fonte Colombo Diocesi di Rieti, e li detti miei Maggiori dicevano d'aver sentito l'istesso da loro Antenati. Testis VII, d. Sum., pag. 17, §. 31, narrat: Io ho sentito pure dalli Vecchi, e li medeftmi Vecchi mi hanno detto d’aver sentito anche loro da suoi Vecchi Antenati, che colla medesima fama di santità il Servo di Dio è vissuto ed è morto anche nel Romitorio di Fonte Colombo Diocesi di Rieti, dove finì li suoi giorni. Testis XII, ex Officio d. Sum. pag. 17, § 36, refert: Colla stessa fama di santità il Servo di Dio Gregorio è anche vissuto e morto nel Romitorio di Fonte Colombo Diocesi di Rieti. Id quod confirmant caeteri Testes in eodem Processu recenter constructo.

7. Sed ut verum certumque est, nostrum Dei Servum in Dioecesi Reatina, dum in ea vixit, egregiam sanctitatis famam obtinuisse; ita deduci ex eo, nulla ratio poterit, quod eadem fama sanctitatis, etiam in praesentia vigeat, dum haec ob longissimi temporis antiquitatem, et mirabilem sacri ejusdem Corporis translationem prorsus interiit. Cum enim locus ille Fontis Columbi hominum, et incolarum frequentia prorsus careat, ac in eo Domus Religiosorum hominum Minorum strictae Obsrvantiae S. Francisci tantum consistat, sylvis undique, et lucis circunducto ridudo, nellaeque ibi, etiam rusticae casae conspiciantur; quae propterea fama sanctitatis ibi efflorescere potuit, et in totam Reatinam Dioecesim emanabat, dum Servus Dei illuc morabatur, ejusdem loci cultotibus alio demigrantibus, si usquam ibi fuere, aut extinctis, fama ipsa quoque dilabi, et extingui necesse fuit, cum opinio virtutis, quae posteritatis memoria servatur, non diutius manere, quam homines, possit, quibuscum vivit.

8. Accedit etiam, quod translato in Ariminensem Dioecesim nostri Servi Dei corpore, ut in Informat. num. 18, Sum. num. 1, § 64 et seqq. fama sanctitatis, quae in Dioecesi Reatina vigebat, eo etiam commigrare debuit. Equidem si incolae aut advenae in Eremo Fontis Columbi aliqui modo essent, aut in proximis huic locis, qui a majoribus suis quadam traditione famam sanctitatis accepissent, memoriam ejus quidem perpetua, et constanti successione servassent; et nil aliud certe post longissimum quatuor saeculorum decursum a Beati obitu de fama sanctitatis deponere valerent, quam id quod de eadem contestantur supradicti Testes in novo nostro Processu examinati: verum cum locus ille sit, ut omnibus notum est, desertus, et sylvis circumseptus, neque eo quisquam nisi consulto, dataque opera ad invisendam domum illam Religiosam accedat, nulla quidem fama sanctitatis nostri Servi Dei conustere ibi potuit, nullis ibi praesertim relictis ejus poenitentiae, et virtutum vestigiis: nam ferreus cingulus, quo lumbos praecingebat, una cum ejus corpore Veruculum etiam translatum est. Nulla propterea ex hisce causis fama sanctitatis in Reatina Dioecesi esse potest, ex longa praesertim temporis vetustate, quae monumenta etiam dolere solet, nisi hominum sadula memoria serventur, et haec mutuo illorum auxilio retineatur.

9. Satis igitur a Postulatoribus factum est Decreto Sac. Congregationis, cum Processum super fama sanctitatis in genere, non in Reatina Dioecesi, in qua nulla sanctitatis fama subsistit, et si in ea majorem vitae partem duxerit noster Dei Servus, sed in Ariminensi Dioecesi, efficere curarunt, in qua fama, inquam, ejus sanctitatis ab immemorabili efflorescit. Etenim Eminentissimi Patres Processum, non vero duos efficiendum esse decreverunt, cum probe scirent, ibi efficiendum esse, ubi fama sanctitatis maxime vigeat, non ubi vigere posset, aut esse deberet .

10. Hac igitur sublata de loco Proceffus conficiendi proposita difficultate, ad aliam de corrupto Teste progressus fiat. Ea versatur in ipsius Testis ingenua assertione, qua fatetur: ch'è stato informato circa quello, su di cui verte l'esame in questa causa, e per tale effetto essermi stata mandata, mentre ero nella mia Chiesa nel Mese di Settembre dell'Anno passato, una copia tanto degli Articoli, quanto degl'Interrogatorii, e sono le dette Copie, che esibisco. Huic sincerissimi Testis assertioni suam Sub-Promotor Fiscalis protestationem opposiut: Non esse scilicet procedendum ad ulteriora in examine praesentis Testis, cum ex ejus depositione appareat, ipsum fuisse satis, superque instructum etc. Admisit Reverendissimus Judex hujusmodi Sub-Promotoris protestationem, sed conditionibus, sive clausulis salutaribus: Si, et in quantum, et sine praejudicio, et salvo jure, ne scilicet Testis examen reiiceret, qui si aliunde rigore juris esset ineptus, ratione tamen attestationis quoad famam sanctitatis in genere, fidem mereretur.

11. Hinc adhaerens et ego, inquit R. P. Animadversor, justissimaeprotestationi, et querelae Sub-Promotoris Fidei, vereor, ne quod adeo suspiciose et inordinate factum est, pro irrito et infecto haberi debeat Articulos porro, quos Postulatores exposuerant, communicatos Testi fuisse, non queror; scio enim id licite fieri, ut qui Testes examinandi sunt, scientes, quae a Postulatoribus proponuntur, ad memoriam revocare possint eorum veritatem. Unum illud neque laudare, neque ullo modo probare possum, communicata etiam Testi fuisse Interrogatoria, quae fecerat Sub-Promotor Fidei. Hoc enim est in more positum, et constanti hujus Sacrae Congregationis disciplina servatum, ut Interrogatoria Promotoris, vel Sub-Promotoris Fidei, durante totius constructione Processus, sigillis clausa custodiantur, et non nisi in actu examinis cujusque Testis aperiantur.

12. Factum quidem Testis fatemur, eoque magis ejus de fama sanctitatis nostri Servi Dei assertio accipienda est, quo se se prodidit Interrogatoriis instructum. Sed aeque aberrat a vero, quod Interrogatoria, quae se accepisse fatetur, illa eadem esse, quae clausa, et sigillis obsignata a Sub-Promotore Fidei data fuerant R.mo Judici, non aperienda praeterquam in ipso Testium examine. Id enim ab egregio Animadversore gratis asseritur: sicut enim Articuli a Postulatoribus Testi cuiquam exhiberi solent, ut sciat quibus de rebus examen subire debeat; ita etiam Interrogatoria ex illis formulis desumpta, quas exempli loco descripta reperiuntur cum in novissimis Sac. Congregationis Decretis pag. 46, tum apud Mattam de canonizat. Part. 5, cap. 2, pag. 54 et seqq. a Postulatoribus exhiberi possunt Testibus examinandis, ne eorum novitate commoti, in ipso examine haereant ancipites, et ambiguis fortasse responsionibus propriae fidei aliquid possint detrahere.

13. Interrogatoria igitur, de quibus Testis est loquutus, non ea esse potuere, quae Sub-Promotor sigillis clausa consignavit, ut qui jurejurando fuerat pollicitus, se muneri suo satisfacturum, [perjuris quidem ille fuisset, si interrogatoria cuiquam communicasset, quod nefas est de viro probo, justoque suspicari] sed ea inquam Interrogatoria fuere, ex illis exemplariis desumpta, quae in modo dictis Decretis, et apud Mattam reperiuntur: haec enim ut exempli loco existunt, ut sua Promotores et Sub-Promotores Interrogatoria eliciant, iis demptis, aut adjunctis verbis, quae sibi pro rerum opportunitate videntur, ita Postulatoribus, quin et ipsis Testibus examinandis exempli loco etiam esse possunt, ut sciant, quibus de rebus examinandi erunt, seque promptos ad respondendum et paratos ostendant.

14. Quod autem in more sacrae Congregationis disciplina positum est, et Decretorum lege cavetur, illud est praecipue, ne Interrogatoria illa, quae Promotor, aut Sub-Promotor Fidei exaravit, et sigillis obsignata dedit, Testi cuiquam pateant, praeterquam in ipso examine: caeterum quae sunt in exemplaribus typis editis Interrogatoria, qua lege cautum est, ne ullus videat, memoriae commendet, seque pro rerum opportunitate instruat? Nulla profecto. Nullus propterea Testis esse deberet, si quae Interrogatoria Sub-Promotor sigillis dedit, alio tempore eidem Testi nota fuissent, praeterquam in ipso examine; hoc autem cum nusquam contigerit, eo quod Processus ad tramites juris communis, et servatis omnibus Sac. Congregationis Decretis diligentissime confectus fuerit, reiiciendus propterea Testis non est, licet Interrogatoriis instructus fuerit visus.

15. Sed ne dubiam fortasse hujus Testis defensionem suscipiamus, eum ultro praetermittimus: neque enim hac in Causa, in qua decem Testes sufficiunt, necessarius ille est, qui suspicionem corruptionis ingerere potest. Duodecim ad examen Testes inducti fuere pro fama sanctitatis nostri Servi Dei comprobanda; unus eorum si deficiat, non est propterea de validitate Processus ambigendum. Quemadmodum enim unius, solique Testis assertio non satis est ad fidem faciendam, si aliorum Testium praesidio, et adminiculis fuerit destituta, ne Judicum sententia ob deceptionis periculum improbabilis reddatur; ita unius solique Testis assertio, aut inepta fides ex lege juris praetermittenda, aliorum Testium certissimam et idoneam assertionem infringere non valet, qui inquam Testes et probitate, et qualitatibus juris praediti fuerint, ut nota res est in hoc Sac. Congregationis praesertim foro versantibus. Quapropter Sapientissimus Pontifex Benedictus XIV in celeberrimo de SS. Canon. opere aperte inquit, quod licet unius Testis depositio clara, et explanata scripta non fuerit, non est propterea Processus tamquam nullus reiiciendus, si aliorum Testium depositiones clarae sint, atque perspicuae: quia ex hoc capite, inquit lib. 2, cap. 49, num. 17, etsi nulla hujusmodi Depositionis habenda est ratio, tamen nullus dici non potest Processus, praesertim vero, si in eo aliae depositiones Testium scriptae fuerint clarae et explanatae.

16. Cum autem in nostro Processu undecim Testes omnibus juris requisitis ornati sese examini submiserint, in quo nullam corruptionis suspicionem afferre possunt, sed omne integerrimae Fidei specimen dederint; ita pari juris ratione, et si unus ex duodecim inductis Testibus, interrogatoriis instructus fuerit, Processus propterea nullus non est judicandus, cum omnibus juris regulis, et Decretorum Sac. hujus Congregationis praesidio et disciplina confectus fuerit.

17. Itaque Processus, de quo fermo est, cum non alibi, quam in Dioecesi Ariminensi fieri potuerit, quod ibi, et nullo alio in loco cultus immemorabilis nostri Servi Dei constanter vigeat: Testis vero, qui tamquam non idoneus reiiciendus esset, Processus ejusdem validitatem instringere non valeat, praesertim ex eo, quod alii Testes et numero, et juris qualitatibus magnum eidem pondus adiiciant; superest modo, ut Eminentissimi Patres pro eorum sapientia, et justitia Causam nostri Servi Dei in Sac. Congregationem introducere dignentur, ut eos iteratis, ac humillimis precibus rogamus, quemadmodum eorumdem reliigione et pietate nixi futurum confidimus. Quare etc.

Laelius Pichi

Revisa

Ioseph Andreas Mariotti Sub-Promotor Fidei